دوراهی‌ها: موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی در سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

سخن دانشگاه       15

پیشگفتار 17

مقدمه                 23

بخش اول: مفهوم‌شناسی و پیشینه تحقیق          49

فصل اول: سیاستگذاری فرهنگی       52

1. سیاستگذاری عمومی 52

1-1. تعریف سیاستگذاری عمومی     52

1-2. رهیافت‌های مطالعه در سیاستگذاری عمومی        54

2. تعریف فرهنگ 55

2. پیشینه سیاستگذاری فرهنگی 57

2. تعریف سیاستگذاری فرهنگی 58

فصل دوم: انواع الگوها در سیاستگذاری و تقابل‌های موجود در آن           60

1. الگوهای سیاستگذاری عمومی 60

1-1. خط مشی عقلانی: خط مشی به مثابه حداکثر دستاورد اجتماعی         60

1-2. تغییرات جزئی تدریجی.....      61

1-3. مدل رضایت بخش     62

1-4. بررسی تلفیقی: ترکیب دو مدل  62

1-5. گروهی: خط مشی به مثابه حاصل تعادل و تعامل بین گروه‌ها          63

1-6. مدل سطل زباله ‌‌تصمیم‌گیری در شرایط مبهم و نامنظم        63

1-7. انتخاب عمومی          64

1-8. مدل نهادی: خط مشی به مثابه یک بازده نهادی     65

1-9.  سیستمی: خط مشی به عنوان بازده سیستم           66

1-10. فرایندی: خط مشی گذاری به مثابه فعالیت سیاسی            66

1-11. نخبگان یا طبقات بانفوذ         67

1-12. بازی: خط مشی‌گذاری به عنوان انتخابی عقلایی در شرایط رقابتی  68

1-13. جمع‌بندی: تقابل‌های موجود در الگوهای سیاستگذاری عمومی        68

2. انواع الگوها در سیاستگذاری فرهنگی 70

2-1. الگوی ماتریسی سیاستگذاری فرهنگی    71

2-2. الگوی سیاستگذاری فرهنگی کلان‌نگر    72

2-3. الگوی سیاستگذاری فرهنگی خردنگر     73

2-4. الگوی اقتدارگرا (یکسان‌سازی فرهنگی) 73

2-5. الگوی بازار 75

2-6. الگوی دولتی            76

2-7. الگوی دموکراتیک     76

2-8. الگوی جامعه گرایانه  77

2-9. الگوی آرمانشهرگرا یا آرمان‌گرا           78

2-10. الگوی سیاستگذاری واقع‌گرا   79

2-11. الگوی توسعه‌گرا     80

2-12. الگوی شریعتمدارانه 82

2-13. الگوی نخبه‌گرا (سنتی)         82

2-14. الگوی سیاستگذاری ذهن‌گرا   83

2-15. الگوی راهبردی یا مدیریت استراتژیک فرهنگی 84

2-16. الگوی تکثر و حقوق فرهنگی 85

2-17. الگوی وحدت در کثرت        87

2-18. جمع‌بندی: تقابل‌های موجود در الگوهای سیاستگذاری فرهنگی       88

فصل سوم: سیاستگذاری فرهنگی در ایران      91

1. مبانی سیاستگذاری فرهنگی در ایران 92

1. سیر سیاستگذاری فرهنگی در ایران 94

2-1. شورای عالی انقلاب فرهنگی    98

2-1-1. جایگاه قانونی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی     100

2-1-2. وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی  100

2-2. وزارت فرهنگ و ارشاد         101

2-3. سند اصول سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران           102

2-4. برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی(۱۳۶۶-۱۳۶۲)            102

2-5. برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور(۱۳۷۲-۱۳۶۸)          105

2-6. برنامه دوم توسعه‌‌ (۱۳۷۷-۱۳۷۳)         107

2-7. برنامه سوم توسعه (۱۳۸۳–۱۳۷۹)       109

2-8. سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران     111

2-9. برنامه چهارم توسعه (۱۳۸۸-۱۳۸۵)      113

2-10. برنامه پنجم توسعه (1394-1390)      114

2-11. برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰-۱۳۹۶)      117

2-12. سایر سیاست‌های کلی بالادستی           119

2-12-1. سیاست‌های کلی جمعیت     119

2-12-2. سیاست‌های کلی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات و...         120

2-12-3. سیاست‌های کلی ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و جهاد و... ...     120

2-12-4. سیاست‌های کلی ایجاد تحول در آموزش و پرورش       121

2-12-5. سیاست‌های کلی علم و فناوری        121

فصل چهارم: دوگانه‌های سیاست فرهنگی از منظر شورای فرهنگی اروپا  122

1. کمیته فرهنگی شورای اروپا 122

1. معرفی اجمالی دوگانه‌های مورد نظر کمیته فرهنگی شورای اروپا 123

2-1. دوراهی‌های اساسی    124

2-1-1. فرهنگ به مثابه هنر یا راه زندگی      124

2-1-2. مردم‌سالاری فرهنگی یا مردم‌سالار کردن فرهنگ         125

2-1-3. فرهنگ به مثابه ارزش فی نفسه توجیه کننده ... 125

2-1-4. هنر به مثابه کالای عمومی یا به مثابه فعالیتی مشروط     126

2-2. دوراهی‌های عملکرد  126

2-2-1. مشاوره یا مشارکت فعال      127

2-2-2.کنترل مستقیم و یا فاصله گرفتن از فرایندهای سیاسی       127

2-2-3. دولتی یا خصوصی 128

2-2-4. تشخص (پرستیژ) یا اجتماع  130

2-2-5. ملی یا بین‌المللی     131

2-3. دوراهی‌های توسعه اجتماعی    132

2-3-1. اجتماع یا اجتماعات            132

2-3-2. تنوع فرهنگی یا تک فرهنگی            133

2-3-3. میراث فرهنگی یا فرهنگ معاصر     134

2-3-4. میهمانان یا شهروندان          135

2-3-5. وجاهت بیرونی یا واقعیت درونی       136

2-4. دوراهی‌های توسعه اقتصادی    136

2-4-1. یارانه یا سرمایه‌گذاری         137

2-4-2. مصرف یا تولید     137

2-5. دوراهی‌های مدیریتی  137

2-5-1. تمرکز یا تمرکززدایی         138

2-5-2. تأمین و تدارک مستقیم یا پیمان‌سپاری  138

2-5-3. هنر یا هنرمند        139

2-5-4. زیرساخت یا فعالیت            140

2-5-5. هنرمندان یا مدیران 141

فصل پنجم: مفهوم‌موقعیت‌سازهای کلیدی هرمنوتیکی‌در سیاستگذاری فرهنگی          143

1. هرمنوتیک و تعریف آن 143

1. بازتاب هرمنوتیک در سیاستگذاری فرهنگی 146

1. موقعیت‌ هرمنوتیکی سیاستگذار 155

1. موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی در سیاستگذاری فرهنگی 160

4-1. تعریف موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی       162

4-2. ویژگی‌های عام موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی        165

4-2-1. مقام موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی       165

4-2-2. محدود به دانش نبودن موقعیت سازهای هرمنوتیکی        166

4-2-3. دخیل نبودن تمامی موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی ...         166

4-3. موقعیت‌سازهای کلیدی هرمنوتیکی         167

4-4. موقعیت‌سازهای کلیدی هرمنوتیکی و عرصه‌های سیاستگذاری فرهنگی          170

بخش دوم: دوراهی‌ها در سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران      175

فصل ششم: فهرست جامع و شبکه تعاملات دوراهی‌ها    177

1. عرفی‌گرایی یا سکولاریزیم 178

1. دموکراتیزاسیون 179

1. توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون 181

1. ملی‌گرایی 183

1. اصلاحات اجتماعی و اقتصادی 184

1. خانواده‌گرایی 185

1. شریعتمداری 185

1. انقلابی‌گری 187

فصل هفتم: عرفی‌گرایی یا سکولاریزم            190

1. عقلانیت معطوف به هدف و علاقیت معطوف به ارزش‌ها 193

1. اقتصاد اسلامی یا سکولار 197

1. دنیاگرایی یا آخرت‌گرایی 206

1. یکی دانستن یا نداستن سبک زندگی اسلامی با سبک زندگی مسلمانان 222

1. حکومت اسلامی یا حکومت مسلمانان 224

1. آزادی مشروع یا آزادی قانونی 228

فصل هشتم: دموکراتیزاسیون            233

1. امام- امت یا دولت- ملت 237

1. عاملیت خادمیت 247

نقد اصلی بر تئوری کارگزاری        251

3. دموکراتیزاسیون فرهنگ یا فرهنگ بالا به پایین 269

3. تنوع فرهنگی یا تک فرهنگی 279

فصل نهم: توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون           282

1. تکنوپولی یا حاکمیت فرهنگ بر ابزار 283

الف- تکنوپولی و فرهنگ پزشکی     286

ب- تکنوپولی و کامپیوتر    286

ج- تکنوپولی و تکنولوژی‌های نامرئی            287

د- تکنوپولی و تخلیه نمادها  288

2. توسعه‌گرایانه یا شریعتمدارانه 300

فصل دهم: ملی‌گرایی          316

1. میراث فرهنگی یا فرهنگ معاصر 317

1. جهان‌شمول‌گرایی فرهنگی یا درون‌گرایی فرهنگی 330

فصل یازدهم: اصلاحات اجتماعی و اقتصادی  338

1. بوروکراسی یا اعتماد حوزوی 339

1. کاهش یا افزایش جمعیت 344

1. جامعه‌گرایی یا فردگرایی 347

فصل دوازهم: خانواده‌گرایی 352

1. کراهت یا وجاهت لذت‌گرایی جنسی‌ مشروع 354

1. تقابل در نگاه اجتماعی و فردی نسبت به حدود و ثغور امور جنسی 358

1. اخلاق مراقبت یا اخلاق عدالت محور 368

1. خانواده‌ ایده‌آل اسلامی 379

فصل سیزدهم: شریعتمداری 383

1. تعبّد و تعقّل در فهم شریعت 385

1. رابطه همسازی اخلاق و فرهنگ یا رابطه آمرانه اخلاق و فرهنگ؟ 394

1. فقه فردی و فقه حکومتی 405

1. هنر ارزشی و هنر عام 412

1. حدود و ثغور شادی حقیقی و لهو و لعب 415

1. تقابل در اجباری یا غیراجباری بودن حجاب 417

فصل چهاردهم: انقلابی‌گری 422

1. نهضت‌گرایی و نظام‌سازی 425

جمع‌بندی 438

بخش سوم: واکاوی اختصاصی دوراهی‌های حوزه خانواده ...      441

1. مقدمه 443

1. واکاوی کلی روابط در سطح «حوزه خانواده» 444

1. واکاوی روابط در سطح موقعیت‌ساز کلیدی هرمنوتیکی... 444

1. در رابطه با حوزه «عرفی‌گرایی یا سکولاریزاسیون» 446

1. در رابطه با حوزه «دموکراتیزاسیون» 448

1. در رابطه با حوزه «توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون» 449

1. در رابطه با حوزه «ملی‌گرایی»: 449

1. در رابطه با حوزه «اصلاحات اجتماعی و اقتصادی» 449

1. در رابطه با حوزه «خانواده‌گرایی»: 450

1. در رابطه با حوزه «شریعتمداری»: 450

1. واکاوی روابط در سطح موقعیت‌ساز کلیدی هرمنوتیکی... 451

1. در رابطه با حوزه «عرفی‌گرایی یا سکولاریزاسیون»: 454

1. در رابطه با حوزه «دموکراتیزاسیون»: 455

1. در رابطه با حوزه «توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون»: 455

1. در رابطه با حوزه «ملی‌گرایی»: 456

1. در رابطه با حوزه «اصلاحات اجتماعی و اقتصادی»: 456

1. در رابطه با حوزه «خانواده‌گرایی»: 456

1. در رابطه با حوزه «شریعتمداری»: 457

1. واکاوی روابط در سطح موقعیت‌ساز کلیدی هرمنوتیکی... 458

1. در رابطه با حوزه «عرفی‌گرایی یا سکولاریزاسیون» 460

1. در رابطه با حوزه «دموکراتیزاسیون» 462

1. در رابطه با حوزه «توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون» 462

1. در رابطه با حوزه «ملی‌گرایی» 462

1. در رابطه با حوزه «اصلاحات اجتماعی و اقتصادی» 463

1. در رابطه با حوزه «خانواده‌گرایی» 463

1. در رابطه با حوزه «شریعتمداری» 463

1. واکاوی روابط در سطح موقعیت‌ساز کلیدی هرمنوتیکی... 464

1. در رابطه با حوزه «عرفی‌گرایی یا سکولاریزاسیون» 466

1. در رابطه با حوزه «دموکراتیزاسیون» 467

1. در رابطه با حوزه «توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون» 468

1. در رابطه با حوزه «ملی‌گرایی» 468

1. در رابطه با حوزه «اصلاحات اجتماعی و اقتصادی» 468

1. در رابطه با حوزه «خانواده‌گرایی» 468

1. در رابطه با حوزه «شریعتمداری» 469

1. جمع‌بندی بخش سوم 469

خاتمه: نتیجه‌گیری و پیشنهادها          471

جمع‌بندی کتاب     472

پیشنهادهای پژوهشی          475

منابع                  479

کتاب‌های فارسی   479

مقالات فارسی      489

اسناد فارسی         493

سایر منابع فارسی 495

کتاب‌های انگلیسی  503

مقالات انگلیسی     505