برچسب ها: فلسفه اسلامی قاعده معطی الشی

تبیین قاعده معطی الشی ء و دلالت های الهیاتی آن

2,600,000 ریال

 


سخن دانشگاه        13


مقدمه     15


 


مفهوم‌شناسی          19


 


الف) مفهوم معطی 19


 


معنای لغوی معطی                19


 


معطی در اصطلاح فلسفه      20


 


ب) مفهوم الشیء   22


 


معنای لغوی شیء  22


 


معنای اصطلاحی شیء         23


 


ج) مفهوم فاقد        25


 


معنای لغوی فاقد    25


 


معنای اصطلاحی فاقد           26


 


 


 


فصل اول: چیستی و توجیه قاعدۀ اعطا 29


 


مقدمه     31


 


1-1.چیستی قاعدۀ اعطا        31


 


1-1-1. تاریخچۀ قاعدۀ اعطا                31


 


2-1-1. بیان مفاد قاعدۀ اعطا               42


 


3-1-1. تعبیر‌های مختلف قاعدۀ اعطا 45


 


2-1. توجیه معرفت‌شناختی قاعدۀ اعطا              52


 


1-2-1. ابتنا یا عدم ابتنای قاعدۀ اعطا بر بنای عقلا            52


 


چیستی بنای عقلا  52


 


جایگاه بنای عقلا در علم منطق            56


 


عدم حجیت بنای عقلا در علم فلسفه  59


 


2-2-1. بداهت یا عدم بداهت قاعده  60


 


معنای بداهت        61


 


انواع بدیهی            67


 


اوّلی بودن قاعدۀ اعطا            69


 


فطری بودن قاعدۀ اعطا          87


 


دلیل انکار بداهت قاعدۀ اعطا               91


 


جمع‌بندی فصل اول              94


 


 


 


فصل دوم: گسترۀ کاربرد قاعدۀ اعطا و ارتباط آن  با سایر قواعد فلسفی             97


 


مقدمه     99


 


1-2. گسترۀ کاربرد قاعدۀ اعطا             99


 


در علم الهیات (بالمعنی الاعم)           99


 


در علوم دیگر          100


 


الف) کاربرد قاعدۀ اعطا در علوم کلام و عرفان و تفسیر     100


 


ب) کاربرد قاعده در علم اصول            104


 


ج. کاربرد قاعدۀ اعطا در علم فقه         107


 


د) کاربرد قاعدۀ اعطا در علم اخلاق    112


 


هـ) کاربرد قاعدۀ اعطا در علوم طبیعی 115


 


ارزیابی    118


 


2-2. ارتباط قاعدۀ اعطا با سایر قواعد فلسفی    120


 


1-2-2. ارتباط قاعدۀ اعطا با قاعدۀ علیت          120


 


1-1-2-2. ترادف و عینیت علت حقیقی با معطی‌الوجود  122


 


2-1-2-2. نیاز معلول به علتی خارج از خود    127


 


3-1-2-2. تقدم علت بر معلول          129


 


4-1-2-2. نیاز معلول به علت در بقا 131


 


5-1-2-2. نفی اولویت و اثبات ضرورت علّی  134


 


6-1-2-2. تأخر مرتبۀ ایجاد از مرتبۀ وجود        136


 


7-1-2-2. وجود معلول در مرتبۀ علت              137


 


8-1-2-2. لزوم استناد معلول به علتی که وجودش عین ذاتش است               139


 


9-1-2-2. وجود ربطی معلول نسبت به علت  140


 


10-1-2-2. تعلق حکم معلول به وجود علت   146


 


11-1-2-2. تعلق جعل به وجود         146


 


12-1-2-2. عدم انحصار علیت در مادّیات      150


 


13-1-2-2. استحالۀ تسلسل در علل 151


 


2-2-2. ارتباط قاعدۀ اعطا با قاعدۀ سنخیت     153


 


1-2-2-2. اثبات اصل ضرورت سنخیت          155


 


2-2-2-2. اکملیت علت نسبت به معلول        158


 


3-2-2-2. حل شبهۀ سنخیت واجب با ممکنات             162


 


3-2-2. ارتباط قاعدۀ اعطا با قاعدۀ «بسیط الحقیقة کلّ الاشیاء»    177


 


جمع‌بندی فصل دوم              188


 


 


 


فصل سوم: دلالت‌های الهیاتی قاعدۀ اعطا          191


 


مقدمه     193


 


1-3. دلالت‌های معرفت‌شناختی        193


 


1-1-3. اثبات وجود عقل فعال در فرایند معرفتی انسان     194


 


اشکال فخر رازی   197


 


پاسخ       199


 


2-1-3. خداوند سرچشمۀ همۀ معارف بشری   199


 


3-1-3. اتحاد عقل و عاقل و معقول   202


 


4-1-3. اولویت علم حضوری نفس به صور معقوله ...    208


 


2-3. دلالت‌های هستی‌شناختی         212


 


1-2-3. اصالت وجود          212


 


1-1-2-3. برهان از طریق تحقق امور غیر وجود               212


 


2-1-2-3. برهان از طریق موجودیت ماهیات   214


 


3-1-2-3. برهان از طریق تشخص اشیا            217


 


اشکال     219


 


پاسخ       219


 


4-1-2-3. برهان از طریق سنخیت علت و معلول            220


 


2-2-3. تشکیک در وجود   223


 


3-2-3. وحدت وجود         228


 


4-2-3. تشخص وجود       237


 


1-4-2-3. اثبات تشخص به وجود    238


 


2-4-2-3. سلب تشخص از ماهیات 246


 


3-3. دلالت‌های خداشناختی             247


 


1-3-3. دلالت قاعدۀ اعطا در اثبات ذات واجب              248


 


برهان از طریق وجوب و امکان             248


 


برهان از طریق تشخص         250


 


برهان از طریق حدوث           251


 


برهان از طریق نفس               253


 


برهان از طریق عقل               256


 


برهان از طریق حرکت           258


 


اشکال     263


 


پاسخ       264


 


2-3-3. دلالت قاعدۀ اعطا در صفات واجب    267


 


1-2-3-3. اثبات مطلق صفات کمالیه              268


 


2-2-3-3. اثبات صفات کمالیۀ خاص             276


 


1-2-2-3-3. توحید واجب               276


 


الف) توحید ذاتی   276


 


ـ برهان صرف‌الوجود             277


 


ـ برهان استلزام ترکیب در حیث «ما به الاشتراک»              278


 


ـ برهان استلزام ترکیب از حیث «ما به الافتراق»  281


 


ـ برهان استحاله اجتماع فاعل و قابل در شیء بسیط           282


 


ـ برهان لزوم وحدت وحدت بخش      283


 


ب) توحید صفاتی 285


 


ـ برهان استلزام فقدان در صورت غیریت             286


 


ـ برهان استلزام اشرفیت ذات از ذات در صورت غیریت     289


 


ـ برهان مقتضای افضلیت ذات             292


 


ـ برهان لزوم انتهای مابالعرض به مابالذات         294


 


ـ برهان کمال بالذات             299


 


ـ وجوه تمایز ادلۀ توحید صفاتی           301


 


ج) توحید افعالی    304


 


ـ استدلال براساس تباین علّی معلولی  305


 


ـ استدلال براساس ربط علی 307


 


د) توحید عبادی     311


 


2-2-2-3-3. علم واجب  312


 


ـ اثبات علم ذاتی و حضوری واجب به خود        312


 


دلیل اول  312


 


دلیل دوم 314


 


ـ اثبات علم واجب به غیر پیش از ایجاد              314


 


ـ اثبات علم واجب به غیر پس از ایجاد                318


 


دلیل اول  318


 


دلیل دوم 321


 


ـ اثبات علم فعلی یا صدوری واجب    322


 


ـ اثبات حضوری بودن علم واجب به غیر            328


 


3-2-2-3-3. قدرت واجب              330


 


ـ ذاتی بودن قدرت 332


 


دلیل اول  333


 


دلیل دوم 333


 


4-2-2-3-3. حیات واجب              334


 


5-2-2-3-3. ارادۀ واجب 337


 


6-2-2-3-3. وجوب من جمیع الجهات         340


 


7-2-2-3-3. خیریت واجب            344


 


8-2-2-3-3. حقیت واجب             347


 


9-2-2-3-3. بساطت واجب           348


 


10-2-2-3-3. غنا و مالکیت واجب 350


 


11-2-2-3-3. ارحم‌الراحمین          352


 


12-2-2-3-3. سمع و بصر              353


 


13-2-2-3-3. ماهیت نداشتن واجب             354


 


3-3-3. دلالت قاعدۀ اعطا در افعال واجب      355


 


1-3-3-3. الواحد لایصدر منه إلّا الواحد          355


 


اشکال     360


 


پاسخ       361


 


2-3-3-3. وجود منبسط    361


 


3-3-3-3. عوالم وجود      370


 


4-3-3-3. ابداع عالم         382


 


5-3-3-3. اتقان صنع         385


 


جمع‌بندی فصل     392


 


خاتمه و نتیجه‌گیری               393


 


نظرها و پیشنهادها 398


 


منابع       401


 


نمایه آیات و روایات               425