تولید و توسعه نواندیشی دینی در عرصههای مختلف علوم اسلامی و انسانی، قدمی اساسی در ارتقای فرهنگ و دانش جامعه است. این هدف مهم، در قلب تأسیس دانشگاه باقرالعلوم7 وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم نهفته است. این نهاد علمی با بهرهگیری از الطاف الهی و همت استادان متعهد و دانشوران خلاق، در پی تربیت نیروی انسانی متخصص و نخبگان علمی و فرهنگی است. هدف ما، علاوه بر فراهمآوردن امکانات آموزشی در رشتههای علوم انسانی - اسلامی، تولید علم و پژوهش نیز میباشد تا به ارتقاء سطح عمومی آموزش کمک کنیم و در راستای منویات معمار کبیر انقلاب و دغدغههای مقام معظم رهبری در زمینه تولید علم و جنبش نرمافزاری، حرکتی شایسته داشته باشیم.
در دنیای امروز، رشد روزافزون صنعت بازیهای دیجیتال و گسترش آن در جوامع مختلف، موضوع مدیریت مصرف این بازیها را به یک چالش حیاتی تبدیل کرده است. با توجه به تأثیر عمیق بازیهای دیجیتال بر زندگی افراد و تأثیرات آن بر عواطف، رفتار و عملکرد اجتماعی، نیاز به یک مدیریت مؤثر و بهینه برای مصرف این بازیها احساس میشود. در این اثر، به بررسی و ارائه راهکارهایی برای مدیریت مصرف بازیهای دیجیتال پرداخته خواهد شد.
مصرف بیش از حد بازیهای دیجیتال در برخی افراد میتواند به مشکلاتی مانند اعتماد به نفس پایین، انزوا، کاهش تمرکز و افت عملکرد تحصیلی منجر شود. برخی افراد ممکن است به شدت به بازیهای دیجیتال وابسته شوند و نتوانند بهطور مؤثر در زندگی روزمره و ارتباطات اجتماعی خود مشارکت کنند. از این رو، مدیریت مصرف بازیهای دیجیتال به چالشی مهم برای جوامع و خانوادهها تبدیل شده است.
تحقیقات گذشته نشان میدهد که مصرف بیش از حد بازیهای دیجیتال میتواند آثار منفی بر روان و جسم افراد داشته باشد. روشهای مدیریت مصرف این بازیها، مانند تنظیم زمان بازی و استفاده از راهنماییهای والدین برای کودکان، مطرح شدهاند، اما همچنان نیاز به تحقیقات بیشتر و بهبود روشهای موجود احساس میشود.
بازیهای رایانهای یکی از رسانههای پرمصرف در میان جوانان و نوجوانان ایرانی به شمار میروند و عدم توجه به مدیریت مصرف این بازیها و آموزش آن به خانوادهها، موجب بروز مشکلات و اختلافات نسلی شده است. اکثر مطالعات در این حوزه عمدتاً به صورت نظری و در زمینه روانشناسی و علوم تربیتی انجام شده و بیشتر به تأثیرات منفی پرداختهاند. به این ترتیب، مطالعات عملی در زمینه مدیریت مصرف بازیها در حوزه رسانه و ارتباطات، بسیار کم است.
این اثر به دنبال جبران این نقص و ارائه دستورالعملهای کاربردی به خانوادهها است تا با افزایش مهارت و دانش آنها در حوزه سواد بازی دیجیتالی، به حل مشکل مدیریت مصرف بازیهای ویدیویی در خانواده ایرانی بپردازد. تبیین اهمیت بازیهای ویدیویی، شناسایی فرصتها و چالشهای آن و آموزش والدین در زمینه تعامل با فرزندان برای مدیریت مصرف این بازیها، از اهداف اصلی این اثر است.
مخاطبان این کتاب شامل والدین، مربیان حوزه تربیت کودک، بازیکنان بازیهای رایانهای و علاقهمندان به این رسانه خواهند بود. مطالعه این کتاب برای هر کسی که نوجوانی در اطراف خود دارد و به بازیهای رایانهای مشغول است، مفید خواهد بود.
انتشارات دانشگاه باقرالعلوم7 با هدف ارائه دستاوردهای پژوهشی به جامعه علمی کشور، اقدام به نشر این اثر کرده است و امید دارد که مورد استقبال استادان، طلاب و دانشجویان قرار گیرد.
درس اول: بازی دیجیتال، رسانهای نوین
تعریف لغوی رسانه
تعریف اصطلاحی رسانه
اقسام رسانه
برخی ویژگیهای خاص بازی دیجیتال
1. غوطهوری، غرقشدگی یا تچان
2. تعاملی بودن
3. به یک شیوه پیش نرفتن
4. ارائه قدرت بازنمایی به مخاطب
سؤالات
منابع بیشتر
درس دوم: آمار بازی در ایران
ضرورت نگاه آماری
نمای باز 1400
در یک نگاه
سبکهای موردعلاقه در هر ردهسنی
سبک و بازی موردعلاقه
جمعبندی و نتیجهگیری
سؤالات
منابع بیشتر
درس سوم: مزایای بازیهای دیجیتال
مقدمه
فواید بازیهای دیجیتال
1. تقویت ذهن و خلاقیت
2. آزادی و ابتکار عمل
3. امکان تکرار و جبران اشتباهات
4. تمرین فضاسازی و مکانیابی
5. ایجاد محیط آموزشی، افزایش سرعت یادگیری، تطابقپذیری و سرعت حل مسئله
6. کسب مهارت جهت فعالیت در زمینه جهان کار و خلاقیت تکنولوژیک نوین
7. کاهش دردهای فیزیکی با استفاده از غوطهورسازی
8. مسئولیتپذیری، قانونمندی
9. بهبود هماهنگیهای حرکتی و ذهنی
10. افزایش قدرت کار گروهی و معاشرت
11. تقویت مهارت تعامل فرزندان با تکنولوژی و درآمدزایی از بازی
سؤالات
منابع بیشتر
درس چهارم: آسیبهای بازیهای دیجیتال
مقدمه
آسیبهای بازیهای دیجیتال
1. آسیبهای روانشناختی
2. آسیبهای جسمانی
3. تأثیرات اجتماعی
4. اختلالات رفتاری
سؤالات
منابع بیشتر
درس پنجم: اعتیاد به بازیهای دیجیتال و اعتیاد موبایلی
مقدمه
اعتیاد به بازی دیجیتال
علل ابتلا به اعتیاد به بازیهای دیجیتال
نشانههای اعتیاد به بازی
تأثیرات اعتیاد به بازیهای دیجیتال
اعتیاد موبایلی
راهکارهای مدیریت
سؤالات
منابع بیشتر
درس ششم: دستورالعملهای اجرایی والدین برای ارتقای سواد بازی
مقدمه
کمک در انتخاب بازی
معیارهای گزینش بازی
1. توجه به علاقهمندیهای فرزند و مشورت با او
2. مشورت با سایر خانوادهها و استفاده از تجربیات آنها
3. توجه به نظام ردهبندی سنی ESRA
4. انتخاب بازی چالشبرانگیز و هیجانی
5. انتخاب بازیهایی با آواتار مطلوب
6. انتخاب بازیهای گروهی بهجای فردی
7. انتخاب بازی آفلاین بهجای آنلاین
8. تجربه تعاملی
9. خلاقیت و تفکر
10. محتوای آموزشی
سامانههای یاریگر در انتخاب بازی مناسب
1. سایتهای ایرانی
2. سایتهای خارجی
سؤالا
منابع بیشتر
درس هفتم: ردهبندی سنی بازی
مقدمه
تاریخچه
ESRB
1. دستهبندیهای اصلی
2. توضیح محتویات
3. المانهای تعاملی:
PEGI
1. گروههای سنی در سیستم PEGI
2. توضیحات محتوایی سیستم ردهبندیPEGI
اسرا
1. ردهبندی سنی
2. معیارهای محتوایی اسرا
3. پیکتوگرامهای محتوایی
سؤالات
منابع بیشتر
درس هشتم: جنسیت در بازی و بازیکن
جنسیت در بازیهای دیجیتال
نمایش جنسیت در بازیهای دیجیتال
توصیههای کاربردی برای والدین
1. انتخاب بازیهای مناسب سن
2. ترکیب جنسیتی شخصیتها و انعطافپذیری
3. توجه به الگوگیری از آواتارهای بازی
4. آموزش تفکر مستقل
5. بیان تفاوت بین دنیای واقعی و مجازی
6. آموزش خلاقیت
7. بازبینی محتوا
8. پشتیبانی از تصمیمگیریهای مناسب
9. بلوغ زودرس
10. آسیب به شخصیت و جایگاه زن
11. انتخاب بازیهای با آواتار بدون جنس
توصیههای دخترانه
بررسی تأثیر جنسیت آواتار بر بازیکن
انتخاب آواتار
سخنی با طراحان بازی
سؤالات
منابع بیشتر
درس نهم: ویژگیهای مکان بازی و قوانین آن
مکان بازی
نظارت بر مصرف فرزندان
مکان بازی بهاندازه زمان بازی مهم است!
از خصوصیسازی فضا برای بچهها جلوگیری کنید
نرمافزار و زمانبندی
صفحهنمایش رو به محیط خانه باشد نه دیوار
استفاده از رسانه در اتاق خواب ممنوع
تعیین مکان بازی مشخص
مکانی آرام
همراهی و نظارت والدین
ارتباط با کودکان
گیمنت
1. توصیههایی برای والدین در مورد گیمنت
1.8. خانه دوستان و اقوام
اتاق شخصی
سؤالات
منابع بیشتر
درس دهم: چه مقدار بازی کنیم، چه زمانی بازی کنیم؟
مقدمه
نقش اساسی والدین
اهمیت مدیریت زمان در بازی کودکان
تذکری به والدین برای مدیریت زمان در بازی کودکان
مفهوم زمان و آموزش آن به کودکان
آموزش برنامهریزی روزانه به کودک
1. تهیه لیست مرتبسازی و اولویتبندی
2. مزایای تهیه لیست روزانه
داشتن برنامهریزی
مزایای برنامهریزی برای مطالعه
ازبینبردن حواسپرتی و افزایش تمرکز
بینظمی فیزیکی را کاهش دهید
بههمریختگی ذهنی را مدیریت کنید
نبایدهای آموزش زمان به کودک
راهکارهای اجرایی برای مدیریت زمان به کودکان
1. یک برنامه روزانه تنظیم کنید
2. از تایمر استفاده کنید
3. وظایف را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کنید
4. اجازه دهید استراحت کنند
5. به آنها در تعیین اهداف کمک کنید
6. گفتگوی مثبت با خود را تشویق کنید
7. الگو باشید
چه مقدار بازی کنیم؟
چه زمانی بازی کنیم؟
سخن پایانی
سؤالات
منابع بیشتر
درس یازدهم: موارد نظارت غیرمستقیم والدین (بخش 1)
مقدمه
رویکرد پلیسی و رویکرد پیشگیرانه
1. رویکرد پلیسی
2. رویکرد پیشگیرانه
خانه باید قانون داشته باشد
خانه را پادگان نکنید
خصوصیسازی ابزار و وسایل ممنوع
دنیای نسل جدید فرق میکند
گاهی انعطافپذیر باشید
شبها بازی ممنوع
آموزش را از سنین پایین شروع کنید
کنترل هزینهها
بازیهای آنلاین
بازیهای آفلاین اولویت دارند
درباره تجارب بازی فرزندتان سؤال بپرسید
با بچهها درمورد بازیها صحبت کنید
بازی، بازی نیست
آموزش امنیت در بازی
دوستی آنلاین ممنوع
نرمافزارهای کنترل والدینی
خود نظمجویی
بازی با همسن و همجنس
تفکر نقاد و تفکر خلاق را آموزش دهید
سؤالات
منابع بیشتر
درس دوازدهم: موارد نظارت غیرمستقیم والدین (بخش 2)
گیمپلی
استریم
1. الگوبرداری مثبت:
2. الگوبرداری منفی:
آموزش دهید که هدف مشخص را در زمان مشخص دنبال کنند
بازی با همسن و همجنس
تفکر نقاد و تفکر خلاق را آموزش دهید
والدین بهروزی باشید
سؤالات
منابع بیشتر
درس سیزدهم: رفتارهای جایگزین بازیهای دیجیتال
مدل ریچارد بارتل
1. کاسبان
2. کاشفان
3. تعاملکنندگان
4. قاتلان
5. ترکیبی
پیشنهاد جایگزین مناسب
1. پیشنهاداتی برای کاسبان
2. پیشنهاداتی برای کاشفان
3. پیشنهاداتی برای تعاملکنندگان
4. پیشنهاداتی برای قاتلان
سؤالات
منابع بیشتر
درس چهاردهم: همراهی و همبازی شدن با بازیکن و آگاهسازی
همراهی در بازی یا همبازی شدن
1. انتخاب بازی خودتان
2. بازی نوبتی
3. استفاده از قیاس
4. معکوس کردن نقشها
5. تبدیل بازی به یک رویداد خاص
6. وضع محدودیت
توصیههای والدین
1. تا جایی که برایتان امکان دارد، با کودکانتان همبازی شوید.
2. در هنگام بازی، گوشیهای خود را خاموش کنید!
3. حتماً بازیهایی را انتخاب کنید که خودتان از انجامشان لذّت میبرید.
4. لذّت پیروزی را انکار نکنید.
5. هرگز کودکان را وادار به انجامِ بازیهایی که دوست ندارند، نکنید!
6. بازیهایی را انتخاب کنید که کودکانِ شما نیز شانسِ برندهشدن را داشته باشد.
7. هرگز برای تسلیدادن در هنگامِ باخت به کودک نگویید: «این فقط یک بازیه!»
8. گهگاه حتی بدون حضور و مُشارکتِ کودکانتان نیز به بازی بپردازید.
9. بازیها را برای کودکانتان تبدیل به درسهای زندگی نکنید.
10. از بازیهای تیمی و هم تیمی شدن با کودکانتان غافل نشوید.
آگاهسازی
1. روش تحلیل بازی
2. گفتگو مهمترین شیوه تعامل
3. تفکر نقاد کارایی خود را در نبود شما نشان میدهد
4. موضوع گفتگو
5. سامانههای یاریگر در تحلیل
6. بارها و بارها تمرین کنید
سؤالات
منابع بیشتر