بازتاب چالشهای پیشرفت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران بر سیاست خارجی

مقدمه
بیان مسئله
سابقه و ضرورت تحقیق
۱. پایان‌نامه‌ها
۲. کُتب
سؤال اصلی
فرضیه
جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق
سؤالات فرعی
نقطه تمرکز
تعریف مفاهیم
۱. پیشرفت
۲. توسعۀ سیاسی
۳. چالش
۴. سیاست خارجی
۵. کارآمدی
۶. ساختار
۷. قواعد
۸. منابع
۹. رابطه ساختار - کارگزار
روش پژوهش
چهارچوب نظری
سازماندهی فصول
فصل اول: مفاهیم و چهارچوب نظری
پیشرفت
توسعه
تفاوت پیشرفت و توسعه
ابعاد توسعه
۱. توسعۀ اقتصادی
۲. توسعۀ اجتماعی
۳. توسعۀ سیاسی
۴. توسعۀ فرهنگی
توسعۀ سیاسی
نظریات توسعۀ سیاسی
۱. آن دسته نظریاتی که توسعۀ سیاسی را با دموکراسی مترادف می‌دانند
۱.۱. لوسین پای
۱.۱.۱. برابری
۱.۱.۲. ظرفیت
۱.۱.۳. تغییر تدریجی
۱.۲. عبدالعلی قوام
۱.۳. حسین سیف‌زاده
۲. آن دسته نظریاتی که بر تغییر و توسعۀ سیاسی تمرکز تحقیقاتی داشته‌اند
۲.۱. ساموئل هانتینگتون
۲.۲. گابریل آلموند
۲.۳. ساموئل آیزنشتات
۲.۴. محمود سریع‌القلم
۳. آن دسته نظریاتی که به تجزیه‌وتحلیل بحران‌ها و مراحل تسلسلی توسعۀ سیاسی پرداخته‌اند.
۳.۱. جیمز. اس کلمن
۳.۲. لئونارد بایندر
۳.۳. حسین بشیریه
شاخص‌های توسعۀ سیاسی
بازتاب
سیاست خارجی
عناصر سیاست خارجی
۱. جهت‌گیری سیاست خارجی
۲. نقش‌های ملی
۳. اهداف سیاست خارجی
۴. منافع ملی
۵. ابزارهای سیاست خارجی
کارآمدی
نسبت سیاست خارجی و سطح پیشرفت
چالش
ساختار
قواعد
منابع
کارگزار
چالش‌های توسعۀ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران
۱. زمینه‌ها و متغیرهای درونی چالش‌های پیشرفت سیاسی در ایران
۲. زمینه‌ها و متغیرهای بیرونی چالش‌های توسعۀ سیاسی در ایران
نسبت چالش‌های پیشرفت سیاسی و سیاست خارجی
نسبت نظریه‌های توسعۀ سیاسی و نظریه ساخت‌یابی
۱. نظریه ساختارگرایی
۲. نظریه کارگزار
۳. نظریه ساخت‌یابی (تعامل ساختار – عامل)
تحلیل چالش‌های پیشرفت سیاسی در رابطه تعاملی ساختار - کارگزار
جمع‌بندی: مدل تحلیلی رساله
فصل دوم: چالش‌های پیشرفت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران
مقدمه
چالش‌های سطح کارگزاری پیشرفت سیاسی
۱. عدم اجماع فکری نخبگان
۱.‍۱. نخبگان
۱.۲. تقسیم‌بندی نخبگان در جمهوری اسلامی ایران
۱.۳. عدم اجماع فکری نخبگان در جمهوری اسلامی ایران
۱.۴. دلایل عدم اجماع فکری نخبگان در جمهوری اسلامی ایران
۱.۴.۱. اختلاف‌نظرهای فکری - فلسفی
۱.۴.۲. عدم شمولیت بنیان‌های فکری میان نخبگان
۱.۴.۳. عدم وجود «لیدرشیپ» در جامعه
۱.۴.۴. عدم تداوم تولید قدرت در داخل کشور
۱.۴.۵. وجود مکاتب فکری متعدد فلسفی در حاکمیت
۱.۴.۶. فرد و سلیقه محوری به‌جای ساختار و سیستم محوری
۱.۵. نخبگان عامل توسعۀ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران
۲. چالش سیاست‌زدگی
۲.۱. سیاست‌زدگی
۲.۲. ریشه‌های سیاست‌زدگی
۲.۲.۱. ریشه‌های ساختاری سیاست‌زدگی
۲.۲.۲. ریشه‌های پوپولیستی
۳. چالش‌های سطح ساختاری پیشرفت سیاسی
۳.۱. ضعف کثرت‌گرایی
۳.۲. احزاب سیاسی
۳.۳. کارکرد احزاب سیاسی
۳.۴. ضعف یا عدم وجود احزاب سیاسی واقعی در جمهوری اسلامی ایران
۳.۵. شکل‌گیری احزاب و گروه‌های سیاسی بعد از جنگ تحمیلی
نتیجه‌گیری
فصل سوم: چالش‌های پیشرفت سیاسی و جهت‌گیری‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
مقدمه
جهت‌گیری‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
۱. جهت‌گیری عدم تعهد
۱.۱. عدم تعهد واقعی
۱.۲. عدم تعهد انقلابی
۱.۳. عدم تعهد محافظه‌کار
۱.۴. عدم تعهد تجدیدنظرطلب
۱.۵. عدم تعهد اصلاح‌طلب
۲. جهت‌گیری بی‌طرفی
۳. جهت‌گیری ائتلاف
ارزیابی جهت‌گیری‌های سیاست خارجی ایران
ضعف اجماع نخبگانی و ضعف احزاب در ایجاد رابطه تا ائتلاف‌سازی
۱. ضرورت و اهمیت ائتلاف و اتحاد
۲. ویژگی‌ها و اهداف ائتلاف و اتحاد
۳. طرف‌ها و تعهدات ائتلاف و اتحاد
۴. قواعد و منابع ائتلاف و اتحادسازی
ایجاد رابطه تا ائتلاف‌سازی با قدرت‌های جهانی
۱. دیپلماسی غربی یا ایجاد رابطه تا ائتلاف‌سازی با غرب
۲. برجام، نماد تنش‌زدایی تا چالش‌های روابط راهبردی با غرب
۳. دیپلماسی شرقی یا ایجاد رابطه تا ائتلاف‌سازی با شرق
۴. روابط راهبردی تا ائتلاف‌سازی با روسیه، چین و هند
۵. ایجاد رابطه تا ائتلاف‌سازی باقدرت‌های منطقه‌ای
۵.۱. رفع تنش تا برقراری روابط راهبردی با عربستان
۵.۲. برقراری رابطه تا روابط راهبردی با کشورهای درحال‌توسعه به‌ویژه در آمریکای لاتین
تحلیل چالش‌های جهت‌گیری‌های سیاست خارجی باتوجه‌به نظریه ساخت‌یابی
۱. ابهام در ایجاد رابطه و توسعۀ روابط راهبردی و ائتلاف‌سازی با کشورها
۲. برگشت‌پذیری در جهت‌گیری‌های سیاست خارجی
فصل چهارم: چالش‌های پیشرفت سیاسی و اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
مقدمه
اهداف ملی و فراملی
اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی
۱. اهداف ملی جمهوری اسلامی ایران
۲. اهداف فراملی (منطقه‌ای و جهانی) جمهوری اسلامی ایران
اولویت‌بندی اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
۱. اولویت‌بندی بر حسب قلمرو جغرافیایی
۱.۱. اهداف سطح ملی
۱.۲. اهداف در سطح منطقه‌ای
۱.۳. اهداف در سطح جهانی
۲. اولویت‌بندی بر حسب دولت‌ها
۳. اولویت‌بندی بر حسب جنبش‌ها و نیروهای انقلابی
۴. اولویت‌بندی برحسب مسائل و موضوع‌ها
ضعف اجماع نسبی نخبگان در اولویت‌بخشی به اهداف سیاست خارجی
۱. اولویت‌بندی اهداف سیاست خارجی برحسب سطوح، بازیگران و کنش‌ها
۲. اولویت‌بندی اهداف سیاست خارجی برحسب قدرت ملی
۳. اولویت اهداف سیاست خارجی بر حسب منافع ملی تا منافع سازمانی
قواعد و منابع دست‌یابی به اهداف سیاست خارجی
۱. ترسیم ماهیت و نوع اهداف سیاست خارجی
۲. ابزارها و منابع اهداف سیاست خارجی
۳. نهادها و کارگزاران نیل به اهداف سیاست خارجی
۴. تداوم و تغییر در اهداف سیاست خارجی
اهداف ملی تا اهداف جهانی
۱. تقدم توسعه اقتصادی و سیاسی تا اهداف سیاست خارجی توسعه‌گرا
۱.۱. دولت سازندگی و سیاست‌های اقتصادی
۱.۲. دولت اصلاحات و توسعۀ سیاسی
۱.۲.۱. کسب و افزایش اعتبار و پرستیژ بین‌المللی
۱.۲.۲. ایجاد صلح در سطح کشورها
۱.۲.۳. نگاه مثبت به منطقه و نظام بین‌الملل
۱.۲.۴. ایجاد اعتماد فراگیر در منطقه و نظام بین‌الملل
۱.۳. اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دورۀ اعتدال گرایی9
۱.۳.۱. تعامل با نظام بین‌الملل
۱.۳.۲. ایجاد ثبات در منطقه غرب آسیا
۱.۳.۳. دوری از خشونت و افراطی‌گری
۱.۳.۴. سیاست خارجی و توسعه اقتصادی
۲. تقدم توسعه فرهنگی تا اهداف سیاست خارجی ارزش‌گرا
۲.۱. سیاست خارجی انقلابی
۲.۲. ایجاد توازن میان حق و تکلیف در نظام بین‌الملل
۲.۳. حمایت از اهداف عادلانه در نظام بین‌الملل
۲.۴. به چالش کشیدن هنجارهای جرم‌گونۀ نظام بین‌الملل
۲.۵. ایجاد توازن در روابط با شرق و غرب و تقویت روابط با جنوب
۲.۶. اولویت ملت‌ها تا دولت‌ها
۲.۷. اولویت اهداف در روابط با کشورهای اسلامی
۲.۸. رویکرد مهرورزی در سیاست خارجی
تحلیل چالش‌های اهداف سیاست خارجی با استفاده از نظریۀ ساخت‌یابی
۱. چالش ماهیت اهداف سیاست خارجی
۲. ابهام در اولویت‌های اهداف سیاست خارجی
فصل پنجم: چالش‌های پیشرفت سیاسی و منافع ملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
مقدمه
جایگاه و نقش منافع ملی در سیاست خارجی کشورها
معیار منافع ملی
منافع ملی در سیاست خارجی ایران
۱. منافع ملی معطوف به بقای جمهوری اسلامی ایران
۲. منافع حیاتی در جمهوری اسلامی ایران
۳. منافع اصلی در جمهوری اسلامی ایران
۴. منافع جانبی در جمهوری اسلامی ایران
ضعف اجماع نسبی نخبگان در تعریف و نظریه‌پردازی نسبت به منافع ملی
۱. تعریف منافع ملی
۲. نظریه‌پردازی منافع ملی
۲.۱. نحوه ارتباط منافع ملی و مصالح اسلامی
۲.۲. ابعاد مادی و معنوی منافع ملی
۲.۳. جهانی‌شدن و منافع ملی
۲.۴. ضعف احزاب و منافع ملی
۲.۴.۱. منافع ملی به‌عنوان مفهومی غالب
۲.۴.۲. منافع ملی و دولت
قواعد و منابع دست‌یابی به منافع ملی سیاست خارجی
۱. قدرت و منافع ملی
۲. تعارض و منافع ملی
۳. تصویرسازی و منافع ملی
منافع ملی در دوره‌های گفتمان انقلابی، اصلاح‌طلبی تا اعتدال گرایی
۱. گفتمان انقلابی و منافع ملی
۲. منافع ملی در دورۀ اصلاح‌طلبی
۳. منافع ملی در دورۀ اصول‌گرایی عدالت‌محور
۴. منافع ملی در دورۀ اعتدال گرایی
تحلیل چالش‌های منافع ملی در سیاست خارجی با استفاده از نظریۀ ساخت‌یابی
۱. ابهام در تعریف منافع ملی و ابزارهای نیل به آن
۲. افزایش آسیب‌ها و هزینه‌های ملی
فصل ششم: راهکارهای مواجهه با کاهش کارآمدی در سیاست خارجی
مقدمه
راهکارهای افزایش کارآمدی سیاست خارجی در سطح چالش‌های پیشرفت سیاسی
۱. در سطح نخبگان
۱.۱. تقویت فرهنگ گفتگو میان نخبگان
۱.۲. نیاز به مکتب فکری در پیشرفت سیاسی
۱.۳. تبیین الگوی پیشرفت سیاسی توسط نخبگان
۱.۴. رسیدن به فهم مشترک از اصول عزت، حکمت و مصلحت
۱.۵. ایجاد واقع‌بینی در میان نخبگان
۱.۶. اجماع نسبی نسبت به مفهوم عقلانیت در سیاست خارجی
۱.۷. حفظ استقلال دستگاه وزارت خارجه
۱.۸. هماهنگی میان سه قوا
۱.۹. شناخت واقع‌بینانه از قدرت کشور
۱.۱۰. لزوم توجه به ترسیم خطوط قرمز در سیاست خارجی
۱.۱۱. لزوم توجه به ارتباط دانشگاه و حوزه با سیاست خارجی
۱.۱۲. مدیریت تعارض میان نخبگان
۱.۱۳. بسیج نیروها با رویکرد هم‌افزایی و آینده‌نگری
۱.۱۴. ایجاد شبکه نخبگانی و حفظ سرمایه‌های انسانی
۲. راهکارهای مرتبط با پیشرفت سیاسی در سطح احزاب
۲.۱. تقویت همبستگی و مشارکت سیاسی در جامعه
۲.۲. لزوم توجه به افکار عمومی و جلب‌اعتماد مردم در سیاست خارجی
۲.۳. لزوم توجه به نقش احزاب در سیاست خارجی
۲.۴. لزوم توجه به جامعۀ مدنی و ایفای نقش آن در سیاست خارجی
راهکارهای معطوف به سیاست خارجی
۱. راهکارهای مربوط به جهت‌گیری‌ها
۱.۱. ارزیابی واقع‌بینانه از دیپلماسی شرقی و غربی
۱.۲. تعریف مناسبات میان تکلیف و نتیجه
۱.۳. استفاده از استراتژی تعادلی در سیاست خارجی
۱.۴. تقویت رویکرد ایجابی به همراه گفتمان سلبی در سیاست خارجی
۱.۵. کاهش تنش از طریق دیپلماسی فعال
۲. راهکارهای معطوف به اهداف سیاست خارجی
۲.۱. اولویت‌بندی اهداف سیاست خارجی
۲.۲. نگاه توأمان به امنیت ملی و اقتصاد
۲.۳. تقویت تصاویر ذهنی واقع‌بینانه و مثبت از اهداف سیاست خارجی
۲.۴. تقویت دیپلماسی اقتصادی
۲.۵. شناخت فرصت‌های بین‌المللی در جهت اهداف سیاست خارجی
۳. راهکارها در سطح منافع ملی
۳.۱. تعریف شفاف از منافع ملی
۳.۲. منافع ملی و مصالح اسلام و انقلاب
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
نتیجه‌گیری
پیشنهادات