صفات الهی در فلسفه و کلام اسلامی مبتنی بر آرای شیخ مفید و ابن‌سینا

فهرست مطالب
عنوان صفحه
دیباچه
کارکردهای صفات الهی در رابطۀ انسان با خود
کارکردهای صفات الهی در رابطۀ انسان با خدا
کارکردهای صفات الهی در رابطۀ انسان با دیگران
کارکردهای صفات الهی در رابطۀ انسان با طبیعت
مقدمه
فصل اول: تحلیل مؤلفه‌های محوری موضوع «اسما و صفات الهی»
بررسی مفهوم اسم و صفت
معنای لغوی اسم و صفت
بررسی معنای اصطلاحی اسم و صفت
تفاوت اسما و صفات
گونه‌های صفات الهی
صفات ذاتیه و فعلیه
صفات نفسیه و معنویه
صفات سلبیه (تنزیهیه) و ثبوتیه (ایجابیه)
صفات جمالیه و جلالیه
صفات حقیقیه و اضافیه
صفات ذاتیه و خبریه
تبیین مقسم‌‌ها و تنقیح مسئلۀ پژوهش
نظریه‌های بنیادین در مورد صفات الهی
معناشناسی صفات
تشبیه و تجسیم
اشتراک لفظی
تعطیل
الهیات سلبی
اشتراک معنوی
بررسی نظریۀ زیادت صفات بر ذات یا عدم زیادت
زیادت صفات بر ذات
عدم زیادت صفات بر ذات
الف) نیابت ذات از صفات
ب) احوال
ج) عینیت صفات و ذات
نظریۀ توقیفی یا قیاسی‌بودن صفات الهی
فصل دوم: تحلیل مبانی و آرای شیخ مفید؟رح؟ دربارۀ صفات الهی
جغرافیای علمی آرای شیخ مفید؟رح؟ در صفات الهی
اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات
تصحیح اعتقادات الامامیة
النکت فی مقدمات الأصول فی علم الکلام
الحکایات فی مخالفات معتزلیة من العدلیة
منهج‌‌شناسی شیخ مفید؟رح؟ در مسئلۀ صفات الهی
شیخ مفید؟رح؟ و مدرسۀ اهل حدیث شیعه
شیخ مفید؟رح؟ و مدرسۀ عقل‌گرایان شیعه و معتزلۀ بغداد
امامت؛ مهم‌ترین مسئلۀ کلامی در آثار شیخ مفید؟رح؟
هندسۀ نظریۀ شیخ مفید؟رح؟ در اسما و صفات الهی
تقسیم صفات الهی از نظر شیخ مفید؟رح؟
تحلیل آرای مخالفان و پاسخ شیخ مفید؟رح؟
مشبهه
ابوهاشم جبایی
ابوالحسن اشعری
رابطۀ صفات با ذات در اندیشۀ شیخ مفید؟رح؟
توقیفی‌بودن صفات الهی در فکر شیخ مفید
بررسی مصداقی صفات الهی در دیدگاه شیخ مفید؟رح؟
صفات نفسیه و معنویه
الف) صفات نفسیه
1. وحدت
2. قدمت
ب) صفات معنویه
صفات ذاتیه و فعلیه
الف) صفات ذاتیه
1. حیات
2. علم
3. قدرت
ب) صفات فعلیه
صفات ذاتیه و خبریه
الف) صفات ذاتیه
ب) صفات خبریه
1. اراده
2. کلام
3. سمیع، بصیر، رائی و مدرک
نظریۀ تأویل صفات در آرای شیخ مفید؟رح؟
الف) یدالله
ب) روح خدا
ج) مکر، خدعه و استهزای الهی
د) نسیان الهی
صفات ثبوتیه و سلبیه
الف) صفات ثبوتیه
ب) صفات سلبیه
1. عدم شبیه
2. وحدت
3. قدیم
4. غنا و عدل
صفات حقیقیه و اضافیه
فصل سوم: تحلیل مبانی و آرای ابن‌‌سینا دربارۀ صفات الهی
جغرافیای علمی آرای بوعلی؟رح؟ در صفات الهی
الشفاء و النجاة من الغرق فى بحر الضلالات‏
الاشارات و التنبیهات
المبدأ و المعاد
التعلیقات و المباحثات
منهج‌شناسی ابن‌سینا در مسئلۀ صفات الهی
هندسۀ نظریۀ بوعلی؟رح؟ در اسما و صفات الهی
تقسیم صفات از دیدگاه ابن‌‌سینا
صفات ثبوتیه و سلبیه
صفات حقیقیه، اضافیه و حقیقیۀ دارای اضافه
رابطۀ صفات با ذات یا نظریۀ عینیت مصداقی ذات و صفات الهی در نظریۀ ابن‌‌سینا
رابطۀ صفات با یکدیگر یا نظریۀ اتحاد مفهومی صفات الهی در دیدگاه بوعلی؟رح؟
مبنای کثرت اسما و صفات در نگاه ابن‌سینا
بررسی مسئلۀ توقیفی‌بودن صفات الهی در دیدگاه ابن‌سینا
بررسی مصداقی صفات الهی در اندیشۀ ابن‌‌سینا
صفات نفسیه و معنویه
الف) صفات نفسیه
ب) صفات معنویه
صفات ذاتیه و فعلیه
نظریۀ فیض در صفات الهی
صفات حقیقیه و اضافیه
الف) حقیقیه محض
1. وجود
2. فوق تمام
3. خیر محض
4. وجوب از هر جهت
5. حق محض
6. معشوق و عاشق، لذیذ و ملتذ
ب) حقیقیۀ دارای اضافه
1. علم
مباحث مقدماتی صفت علم
علم فعلی و انفعالی
علم پیش از فعل و علم همراه فعل
علم حضوری و علم حصولی
علم به جزئی به نحو جزئی و علم به جزئی به نحو کلی
مباحث اصلی صفت علم
الف) علم واجب به ذا
ب) علم واجب به غیر
ج) علم واجب به غیر در مقام ذات
2. قدرت
3. اراده
4. حیات
5. جود
6. عنایت
ج) اضافیۀ محض
صفات ثبوتیه و سلبیه
الف) صفات ثبوتیه
ب) صفات سلبیه
1. احدیت
2. واحدیت
3. ماهیت‌نداشتن واجب
4. جنس و فصل‌نداشتن واجب
5. جوهرنبودن واجب
6. جسم و متعلق به جسم‌نبودن واجب
صفات ذاتیه و خبریه
تأویل عبارت‌های دینی
الف) مفاتیح الغیب
ب) لوح، قلم و کتابت
ج) قضا و قدر
فصل چهارم: مقارنۀ تطبیقی مبانی و آرای شیخ مفید؟رح؟ و ابن‌‌سینا دربارۀ صفات الهی
تحلیل اشتراک‌ها و مواضع وفاق در دیدگاه‌های شیخ مفید؟رح؟ و ابن‌سینا
رابطۀ صفات با ذات الهی یا عینیت مصداقی صفات
رابطۀ صفات الهی باهم یا اتحاد مفهومی صفات
بررسی صفات الهی مشترک در دو اندیشه
علم الهی
حیات الهی
قدرت الهی
ارادۀ الهی
احدیت و واحدیت الهی
تحلیل افتراقات و مواضع خِلاف
توقیفی‌بودن یا نبودن اسما و صفات الهی
مبنای تقسیم صفات الهی از نظر دو اندیشمند
ذاتیه و فعلیه
نفسیه و معنویه
ذاتیه و خبریه
ثبوتیه و سلبیه
حقیقیه و اضافیه
بررسی صفات الهی اختصاصی به یک اندیشه
صفات اختصاصی مطرح‌شده توسط شیخ مفید؟رح؟
قدمت
کلام الهی
سمیع، بصیر، رائی و مدرِک
غنا و عدل
صفات اختصاصی مطرح‌شده توسط ابن‌سینا
وجود
فوق تمام
جود محض
خیر محض
حق محض
وجوب از هر جهت
جنس و فصل و ماهیت‌نداشتن واجب
جوهر و جسم‌نداشتن و متعلق به جسم‌نبودن واجب
معشوق و عاشق و لذیذ و ملتذ به
عنایت واجب
جمع‌‌بندی
منابع و مآخذ
فهرست منابع فارسی
فهرست منابع عربی
پشت جلد