فهرست مطالب
پیش‌گفتار
مقدمه
علوم انسانی بر مدار کرامت / پیام حضرت آیتالله جوادی آملی
انقلاب اسلامی و تحول در علوم انسانی / غلامعلی حداد عادل
نقش دانشگاهیان در اداره کشور
اهمیت علوم انسانی در اداره کشور
غربی بودن علوم انسانی موجود در دانشگاههای ما
دستیابی به تمدن اسلامی، هدف نهایی انقلاب اسلامی
فرهنگ اسلامی و تمدن اسلامی
شکلگیری شورای تحول در علوم انسانی
علوم انسانی و تحقق شعار استقلال و آزادی
جایگاه علوم انسانی در پیریزی تمدن نوین اسلامی / احمد واعظی
علوم انسانی، سنگ بنای تمدن
مدرنیسم، عطش نو کردن همهچیز
جلوه نواندیشی در عرصه علوم انسانی
پیریزی علوم انسانی اسلامی، مهمترین گام در تمدن سازی اسلامی
چند گام اساسی در راه تولید علوم انسانی اسلامی
ضرورت توجه به معنا و تطورات تاریخی مفهوم «علم»... / حمید پارسانیا
محوریت مفهوم «علم» در فرهنگها و تمدنهای مختلف
مفهوم «علم» در جهان مدرن
مفهوم «علم» در فرهنگ امروز ما4
بخش اول: ما و غرب
فصل اول: مبانی نظری غرب مدرن / شهریار زرشناس
مقدمه اول: ما و غرب
مقدمه دوم: ماهیت تاریخی غرب
چیستی تاریخ
عوالم تاریخی غرب
غرب باستان
غرب قرون وسطا
غرب مدرن
انقلاب اسلامی و نوید عهد تازه
ماهیت علوم انسانی مدرن
ضرورت تحول در علوم انسانی
فصل دوم: ماهیت علوم انسانی مدرن / سید حمید طالبزاده
انسان، موجودی اهل عهد و پیما
مرگ آگاهی، یگانه راه عمل به عهد الهی
علوم متناسب با عهد الهی
عهد تجدد، عهد با اجتماع
علوم انسانی، حافظ عهد تجدد
تحول در علوم انسانی
فصل سوم: تحلیل جامعهشناختی و انتقادی ماهیت... / حسین کچویان
دو نوع نگاه به علم
نگاه معرفتی ـ منطقی محض به علم
نگاه اجتماعی به علم
نگاه اجتماعی به علم، لازمه درک عمیق ماهیت علم مدرن
تحلیل تاریخی جهان علم، تا دوره مدرن
علم مدرن و بورژوازی
تحلیل معرفتشناختی علم جدید
مابازای مفاهیم فلسفی
مسئله عینیت
نفی تمایز ماهیت علوم انسانی و علوم طبیعی در جهان مدرن
شکلگیری علوم اجتماعی مدرن
بخش دوم: علم و دین
فصل اول: جریانشناسی فکری با رویکرد تمدنی / محمدتقی سبحانی
سه لایه معرفت دینی
پنج پرسش اساسی در جریانشناسی اندیشه اجتماعی دینی
مطلق نبودن جریانشناسیها
شریعتگرایی، تجددگرایی و تمدنگرایی
جریان شریعتگرایی اسلامی
جریان تجددگرایی اسلامی
اجتهاد در نگاه شریعتگرایان و تجددگرایان
جریان تمدنگرایی اسلامی
جمعبندی
فصل دوم: دینشناسی با رویکرد تمدنی / علیرضا پیروزمند
ضرورتهای دینشناسی
- دینشناسی و بقای انقلاب اسلامی
- دینشناسی و جهانیسازی اسلامی
- دینشناسی و رفع شبهات اعتقادی
- دینشناسی و الگوی پیشرفت اسلامی
- دینشناسی و حکومت اسلامی
- دینشناسی و علم و فناوری اسلامی
- دینشناسی و فرهنگ اسلامی
- دینشناسی و اقتصاد اسلامی
مراحل دینشناسی
- شناخت منشأ و خاستگاه دین
مراد از حقیقت دین
توحید، متغیر اصلی در منشأ دین
ولایت، متغیر فرعی در منشأ دین
شریعت، متغیر سوم در منشأ دین
- شناخت غایت دین
غایت خلقت در قرآن
یکسانی غایت خلقت و غایت بعثت
- شناخت قلمرو دین
قلمرو محتوایی دین
قلمرو موضوعی دین
سرپرستی فرد، اولین بخش قلمرو موضوعی دین
سرپرستی جامعه، دومین بخش قلمرو موضوعی دین
سرپرستی تاریخ، سومین بخش قلمرو موضوعی دین
جمعبندی
فصل سوم: سه تحلیل در علم دینی / سید محمدمهدی میرباقری
علم دینی از زاویه معرفتشناسانه
علم دینی از زاویه جامعهشناسی معرفت
علم دینی از زاویه نگاه تمدنی
علم دینی از زاویه فلسفه تاریخ
جهتگیری معرفت بشری در جبهه حق و باطل
رویکرد دینشناسی در بحث علم دینی
فصل چهارم: امکان علم دینی / مهدی گلشنی
تقسیمبندی علم و دین از منظر باربور
- تعارض
- استقلال
- گفتگو
- یکپارچگی
نقد تعارض میان علم و دین
نقش ایمان در دین و عل
نقش الهام در دین و علم
مطلق نبودن علم
رابطه علم و دین از نظر علمای جهان اسلام
اهمیت و ضرورت طرح مسئله علم دینی
تبدیلشدن علم به ابزار قدرت
آثار نامطلوب علم بر انسان و طبیعت
تضعیف و کاهش نقش دین در زندگی مسلمانان
نقش پیشفرضها و جهانبینیها در علم
ناتوانی علم از فهم همه جهان
جمعبندی در باب اهمیت و ضرورت علم دینی
توضیح یک برداشت نادرست در باب علم دینی
علم دینی در حوزه علوم انسانی
علل عقبافتادگی جوامع اسلامی
فصل پنجم: تأملاتی پیرامون امکان یا عدم امکان... / بیژن عبدالکریمی
زمینههای طرح تأسیس علوم جدید دینی
بومیگرایی اصیل و بومیگرایی غیر اصیل
معنا و مفهوم علم
معنا و مفهوم دین
ابهامات در تعریف علم دینی
جمعبندی
فصل ششم: تطورات معنای علم و علوم انسانی در... / حمید پارسانیا
علم در رویکرد پوزیتویستی
امکان علوم انسانی اسلامی از رویکرد پوزیتیویستی
علم در رویکرد تفهمی و تفسیری
امکان علوم انسانی اسلامی از رویکرد تفهمی وبری
علم در رویکرد مابعد تجربی و پسامدرن
علوم انسانیِ اسلامی با تفسیر مابعدتجربی از علم
ناسازگاری رویکردهای سهگانه از علم، با رویکرد اسلامی
جایگاه مفاهیم بنیادین در فرهنگهای بشری
تصرف لفظ علم در جهان اسلام، توسط معنای مدرن علم
علم در متون و تاریخ اندیشه اسلامی
مفهوم علم نزد حکیمان و فیلسوفان مسلمان
مفهوم و جایگاه علوم انسانی در حکمت اسلامی
طبقهبندی علوم از دیدگاه حکمای مسلمان
جایگاه تعیینکننده و هویتبخش متافیزیک در طبقهبندی علوم
متافیزیک و علوم انسانی
امکان داوری علمی در باب رویکردهای مختلف متافیزیکی
جمعبندی در باب چیستی علوم انسانی اسلامی
فصل هفتم: نسبت حوزه و دانشگاه در تمدن سازی... / علیرضا اعرافی
دین تمدنی
سابقه تمدنی دین اسلام
اجتهاد تمدن ساز
- اجتهاد در فقه
- اجتهاد در فقه اکبر
- اجتهاد تمدن ساز
مراحل اجتهاد تمدن سا
- اجتهاد تکگزارهای
- اجتهاد منظومهای
- نظام سازی
- امتداد بخشی در حوزه معرفت و دانش
- امتداد بخشی در لایه فناوری
- امتداد بخشی در حوزه نرم زندگی
جمعبندی
نمایه اعلام و اصطلاحات
